Ateas władca Scytów - Ateas king of Scythians.

W połowie IV wieku p.n.e. Scytowie zbudowali silne i rozległe imperium na terenach dzisiejszej Ukrainy. Jak pisał Strabon o ich królu Ateasie:

Wydaje się, że Ateas, który prowadził wojnę z Filipem synem Amyntasa, rządził większością barbarzyńców w tej części świata. Strabo Geografia Księga 7.3

Królestwo Ateasa obejmowało północne wybrzeże morza Czarnego od Małej Scytii leżącej w południowej części dorzecza Dunaju (w starożytności nazywanego Istros) aż za Don (starożytny Tanais) oraz sięgało daleko w głąb lądu. Centrum administracyjnym państwa Scytów było najprawdopodobniej miasto nad Dnieprem (starożytny Borysthenes), znane obecnie pod nazwą Kamienskoje.

In the middle of IV century B.C. Scythians built a strong and widely spread empire on the land of present Ukraine. This is the way Strabo wrote about their king, Ateas:

It appears that Ateas, who waged war with Philip the son of Amyntas, ruled over most of the barbarians in this part of the world. The Geography of Strabo Book 7.3. Cambridge, Mass.: Harvard University Press; London: William Heinemann, Ltd. 1924. http://www.perseus.tufts.edu  

Ateas’s kingdom was placed  form northern coast of the Black Sea to Scythia Minor (south region of the Danube river area – in ancient times called Istros) reaching the Don River (ancient Tanais) and far deep inland. The administrative centre of the Scythian kingdom was probably ancient Borysthenes by the Dnieper River, nowadays known as Kamienskoje.

Ateas had his own coins minted and he was very active politically in the region of the Black Sea. Historiography mentions his activity in isolated cases.  We know he fought Getae – Polyaenus and Frontin mentioned this in their works. 

The Scythians, when they were about to go into battle against the Triballi, ordered their farmers and horse-keepers, as soon as they saw them engaged in fighting the enemy, to show themselves at a distance with as great a number of horses as they could collect. The Triballi on a distant view of such a number of men and horses, and the dust they raised, supposed them to be a fresh body of Scythians advancing to the assistance of their countrymen; and so they took fright, and fled away. Polyaenus: Stratagems Book VII adapted from the translation by R.Shepherd (1793). http://www.attalus.org/

According to Frontin it was king Aetas who commanded the Scythians:

When Atheas, king of the Scythians, was contending against the more numerous tribe of the Triballi, he commanded that herds of asses and cattle should be brought up in the rear of the enemy's forces by women, children, and all the non-combatant population, and that spears, held aloft, should be carried in front of these. Then he spread abroad the rumour that reinforcements were coming to him from the more distant Scythian tribes. By this declaration he forced the enemy to withdraw. Sextus Julius Frontinus, Stratagems 2.4.20.  http://penelope.uchicago.edu

Ateas bił własną monetę oraz prowadził ożywioną działalność  polityczną  w rejonie morza Czarnego. W historiografii zachowały się nieliczne wzmianki o jego działalności. Wiadomo, że walczył z Getami o czym krótko możemy przeczytać u Polianosa i Frontyna.

Scytowie zamierzali wydać bitwę Tryballom, a w związku z czym polecili wieśniakom i hodowcom koni, by pojawili się w oddali ze stadami rozpędzonych koni zaraz, jak tylko zobaczą, że Scytowie zwarli się już w boju z wrogiem. Pokazali się też istotnie, a Tryballowie, widząc z daleka tabun koni i tłum ludzi, kłęby kurzu i potężniejsze odgłosy wrzawy, pomyśleli, że to północni Scytowie ruszyli swoim z odsieczą, i ogarnięci paniką podali tyły. Polianos Podstępy wojenne VII 44.1 Przekład Małgorzata Borowska, Pruszyński i S-ka Warszawa 2003.

Zgodnie z inną relacją przekazaną przez Frontyna Scytami dowodził król Ateas:

Kiedy Ateas, król Scytów, walczył z wielokrotnie liczniejszym plemieniem  Tryballów,  rozkazał aby stada osłów i bydła prowadzone przez kobiety, dzieci i ciury obozowe obeszły od tyłu nieprzyjaciela,  a posiadający włócznie mieli je trzymać wysoko w górze jadąc na przedzie. Wtedy rozpuścił wokół pogłoskę, że  dotarły do niego posiłki od odległych plemion Scytów. Dzięki tym działaniom zmusił nieprzyjaciela do odwrotu. Sextus Juliusz Frontyn: Podstępy wojenne 2.4.20

Scytowie większą część dochodu czerpali z handlu . Najprawdopodobniej Ateas próbował ingerować w politykę greckich polis które pośredniczyły w handlu czarnomorskim. Zachował się  list Ateasa do obywateli Bizancjum, w którym groził, że będzie poił konie pod murami miasta. Bizancjum dzięki dogodnemu położeniu było wtedy jednym z głównych pośredników w rozwijającym się handlu czarnomorskim. W 340 roku p.n.e. sam Filip II bezskutecznie oblegał to miasto. W tym samym czasie Ateas walczył z Histrią inną grecką kolonią nad morzem Czarnym. Ateas rządził Scytami kilkadziesiąt lat, zginął w 339 r p.n.e. w bitwie na polach Małej Scytii stoczonej z Filipem II królem Macedonii. Niektórzy starożytni historycy piszą, że miał wtedy już dziewięćdziesiąt lat.

Filip, …, odstąpił od oblężenia Bizancjum i wyruszył na wojnę ze Scytami. Chcąc zaś prowadzać ją z większym bezpieczeństwem, wyprawił naprzód posłów, którzy donieśli Ateasowi, że Filip w czasie oblężenia Bizancjum ślubował wystawić Herkulesowi posąg i teraz przybywa, aby go wystawić przy ujściu Dunaju. Prosi więc o umożliwienie mu spokojnego przejścia dla spełnienia tej powinności wobec bóstwa. On sam pragnie też przybyć jako przyjaciel Scytów. Ateas odpowiedział na to, że jeśli chce spełnić ślubowanie, niech każe przysłać do niego sam posąg; przyrzeka, iż nie tylko go postawi, ale także będzie się o niego troszczył; nie pozwoli jednak, aby w granice jego kraju weszło wojsko. Jeśli zaś wbrew woli Scytów postawi posąg, to po jego odejściu posąg zostanie usunięty, a z jego spiżu zostaną zrobione groty do strzał. Kiedy po jednej i drugiej stronie wzburzenie ogarnęło umysły, stoczono bitwę. Chociaż Scytowie górowali męstwem i zapałem, jednak zwycięstwo odniósł Filip dzięki swej przebiegłości. Wziął do niewoli dwadzieścia tysięcy dzieci i kobiet, zagarnął ogromne stada bydła, lecz ani odrobiny srebra i złota. Odtąd dopiero zaczęto wierzyć w ubóstwo scytyjskie. Do Macedonii wysłano stamtąd dwadzieścia tysięcy rasowych klaczy dla reprodukcji koni.
Marek Junianus Justynius „Zarys dziejów powszechnych starożytności na podstawie Pompejusza Trogusa”  w tłumaczeniu Ignacego Lewandowskiego Instytut Wydawniczy PAX; Warszawa 1988.

Po klęsce Ateasa jego królestwo najprawdopodobniej rozpadło się i nigdy już nie odzyskało dawnej świetności. Jedynym ocalałym świadectwem wielkości państwa scytyjskiego w tym czasie są grobowe kurhany. Większość z nich została ograbiona, jednak i to co pozostało świadczy o bogatej kulturze Scytów.    

Ateas king of  Scythians - 15mm XYSTON

The vast majority of their income Scythians earned by trade. It is very probable that Aetas tried to interfere in the policy of Greek polis in purchasing and selling around the Black Sea. There remained a letter of Aetas to Byzantine citizens threatening that the king was going to make his horses drink just at the walls of their city. Byzantuim was one of the  major agents in developing Black Sea market. Philip II laid the siege to this city in vain in 340 B.C.  At the same time Aetas was fighting against Histria – the other Greek colony by the Black Sea. It was several dozen of years when Aetas was ruling over the Scythians. He died in battle in Scythia Minor against Philip II of Macedon in 336 B.C. Some ancient historians say he was ninety years old then.

Philip, … , broke up the siege of Byzantium, and entered upon a war with the Scythians, first sending ambassadors to lull them into security, by telling Atheas that “while he was besieging Byzantium, he had vowed a statue to Hercules, which he was going to erect at the mouth of the Ister, requesting an unobstructed passage to pay his vow to the god, since he was coming as a friend to the Scythians.” Atheas desired him, “if his object was merely to fulfil his vow, to let the statue be sent to him,” promising that “it should not only be erected, but should remain uninjured,” but refusing “to allow an army to enter his territories,” and adding that, “if he should set up the statue in spite of the Scythians, he would take it down when he was gone, and turn the brass of it into heads for arrows.” With feelings thus irritated on both sides, a battle was fought. Though the Scythians were superior in courage and numbers, they were defeated by the subtlety of Philip. Twenty thousand young men and women were taken, and a vast number of cattle, but no gold or silver. This was the first proof which they had of the poverty of Scythia. Twenty thousand fine mares were sent into Macedonia to raise a breed.
The English translation of Justin's Epitome was entered by David Camden (2003) from Watson's 1853 edition from http://www.forumromanum.org

After Aetas’s defeat, Scythian kingdom probably disintegrated never to regain its magnificence.  The only remaining evidence of Scythian kingdom from that time are kurgans. Unfortunately the great majority of them has been plundered, but even the remains show the greatness of Scythian culture.

Scythian comb. Soloha kurgan. Hermitage museum, St. Petersburg, Russia. Russian Wikipedia. Author: Maqs